WESTLEY VE MACLEAN’İN KAVRAMSAL MODELİ
Newcomb’un ABX modelinin geliştirilmişidir. Bu uyarlama yazarların kitle iletişimi ile kişilerarası iletişim arasında temel farklılıkları algılamasına dayanır. Bu farklılıklar:
- Kitle iletişiminde geribeslemenin çok az oluşu ya da ertelendiği gerçeği
- Herhangi bir bireyin (B) (izleyici olarak) yöneleceği ve arasından seçmek zorunda olduğu daha fazla sayıda A’ların (alternatif kitle iletişim araçları) ve X’lerin (Çevredeki objeler) olması.
B: İzleyici veya davranışçı rolü temsil eder. Çevreye yönelim veya enformasyon alma ihtiacında olan birey veya grup, hatta toplumsal sistemin yerine geçebilir.
X’: Kanala ulaşmak üzere iletişimci (C) tarafından yapılan seçimdir. X’’ izleyicilere iletmek üzere kitle iletişim kurumunun değiştirdiği şekliyle gönderidir.
fBA: Kamunun (B) bir üyesinden esas kaynağa (A) geribeslemesidir. Geribesleme örneğin siyasal bir partiye oy veya bir ürünün satın alınması şeklinde olabilir.
fBC: Doğrudan ilişki veya izleyici araştırmaları yoluyla bir izleyici üyesinden iletişim örgüte iletilen geribeslemedir. Zamanla bu geribesleme (C) açısından gelecekte yapılacak seçimleri ve iletileri yönlendirir.
fCA: İletişimciden savunana geribeslemedir. (A)’nın iletişime dair çabasını cesaretlendirir, değiştirir veya reddetmesine neden olur.
X3C vs. kitle iletişim örgütü tarafından X’lerin arasında yapılan gözlemlerin yerine geçer. Örneğin bir muhabirin görgü tanıklığı.
Model kitle iletişim sürecinin bazı belirgin, farklı yönlerine dikkat çekmede önemlidir.
1. Seçimin yapıldığı birkaç evre: Uzman veya gerçek fikir öncüleri olabilen savunanların çevrenin çeşitli yönleri arasından yaptığı seçim kitle iletişimcilerin savunanlar aasından yaptığı seçim, kitle iletişimcilerin gerçek dünyanın olay veya objeleri arasından yaptığı seçim izleyicilerin iletişimcilerce iletilen gönderiler arasından yaptığı seçim
2. C rollerinin çeşitliliğinden kaynaklanan sistemin kendi kendini düzenleyici niteliği. Bu nitelik uygun mesajlar için beğenim gereksinimlerini karşılamayı garanti etmelidir. Çünkü ilgi için C’ler arasında oluşan rekabet gerçekliğin doğru iletildiğini garantilemek zorundadır.
3. Kitle iletişiminde meydana gelen iki iletişim amaçlı ve amaçsız iletişim arasındaki farklılık. Amaçlı iletişim burada öncelikle savunana rolüyle temsil edilir. A’nın X ile ilgili olarak amaçsız iletişşimde bulunması halinde A yalnızca bir diğer X olur. Bu modelde C’nin eylemlerinin genelde amaçsız olduğu düşünülür. Daha önceki modeller yönsüz iletişim gibi sıklıkla karşılaşılan bir duruma yer vermemiştir.
4. Çoğunlukla izleyiciden (B) ya A’ya veya C’ye iletilen geribesleme önemi. Model kapsamında geribesleme (veya geribesleme tepkilerinin olmamasının) önemi. Model kapsamında geribesleme katılımcılar arasındaki sistematik ilişkiyi sağlamaya yardımcı olur.
5. Model bir tarafta A veya X ile, diğer tarafta B arasındaki bağların yalnızca bir C’nin tekeline alınmadığı duurmları göstermeyi amaçlar. B’nin A ile başka dolaysız bağları olabillir. ( Örneğin bir örgüte üyelik aracılığıyla) ve X ile dolaysız deneyimi olabilir. (Örneğin fiyat artışı-Hava durumunda değişiklik)
0 yorum:
Yorum Gönder